ใช้เอง ใช้ชม ใช้แชร์ จะเลือก PivotTable, Power Query, หรือ Power BI หรือจะถูกใช้

 

จะใช้อะไรก็ได้ ใช้ตามสบาย ถ้าใช้เองคนเดียว
จะใช้อะไรก็ได้ ใช้ตามสบาย ถ้าทำให้คนอื่นชมอย่างเดียว

ถ้าชมแล้วคนอื่นอยากใช้ด้วย แต่ใช้ไม่เป็น คนที่สร้างก็ต้องถูกใช้ไปชั่วชีวิต

ที่แน่ชัดที่สุด พอแตะ Power Query, Power Pivot, Power BI ต้องมีคนเก่งพอๆกันหลายคนหน่อย จะได้ช่วยแบ่งเบาภาระเวลาถูกใช้ เพราะคนชมส่วนใหญ่ได้แค่ชม แต่พอจะใช้ลึกกว่านั้นทำไม่เป็น

PivotTable ถ้าทำแบบง่ายๆแค่ลากฟิลด์มาใส่ โอกาสที่คนอื่นจะใช้เป็นด้วยก็มากขึ้น แต่ถ้าถึงขั้นสร้าง custom field เห็นทีต้องให้คนที่สร้าง ใช้เองคนเดียว คนอื่นได้แค่ชม หรือไม่ก็ต้องตามคนสร้างมาแก้ให้

ทั้ง PivotTable, Power Query, Power Pivot, Power BI ทำงานหาคำตอบมาให้โดยใช้คำสั่งบนเมนูช่วยทำให้ ดูไม่ออกว่าสูตรอะไรก็ไม่รู้ เว้นแต่จะแกะเข้าไปข้างในว่าใส่รหัสหรือสูตรอะไรควบคุมไว้ นี่คือสิ่งที่ทำได้ไม่กี่คลิกตอนสร้าง แต่ยากมากตอนหลัง แน่ชัดเลยว่าถ้าอยากใช้มากกว่าชมเฉยๆ ก็ต้องตามคนสร้างมาแก้ให้อีกแล้ว

ถ้าอยากไปให้ไกลยิ่งกว่าชม แทนที่จะต้องฝึกใช้แอปที่ไม่คุ้นเคยมาก่อนแถมต้องใช้สูตรชื่อแปลกแบบ M-Code หรือ DAX แนะนำให้มองกลับมาที่ Excel ครับ ไมโครซอฟท์พยายามหาทางทำให้คุณใช้สูตรใน Excel ได้ง่ายขึ้น 

ยกตัวอย่างเช่น สูตร GroupBY PivotBY  ทำหน้าที่แทน PivotTable แถมมี Query ทำหน้าที่กรอง Filter อยู่ในตัวเบ็ดเสร็จ

จะเลือกเส้นทางไหนครับ 

+++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ 

Copilot แนะนำตามนี้ครับ

เลือกเส้นทางวิเคราะห์และแชร์ข้อมูล: สูตร Excel vs เครื่องมือ BI

เมื่อคุณต้องการทำรายงานหรือ dashboard ให้คนอื่น “ชม” หรือ “ใช้ต่อ” เราควรพิจารณาปัจจัยหลักเหล่านี้ก่อนตัดสินใจ

• กลุ่มผู้ใช้งาน: เชี่ยวชาญ Excel สูตร หรือคุ้นเคยเมนู GUI มากกว่า
• ความซับซ้อนของข้อมูล: หลายแหล่ง หลายขั้นตอน ETL หรือแค่ตารางเดียว
• ภาระดูแลรักษา: ใครจะมาดูแล แก้จุดบกพร่องในอนาคต
• ความคล่องตัวในการแชร์: แชร์ไฟล์ Excel ง่ายแค่ไหน เทียบกับการ deploy บน Power BI Service

---

เส้นทางที่ 1: Excel สูตรล้วน (Dynamic Arrays, GroupBY, PivotBY)

• ข้อดี

  • ทุกคนเห็นสูตรบนเซลล์ เข้าใจ logic ได้ทันที
  • ไม่ต้องเรียน M-code หรือ DAX
  • ปรับผลลัพธ์แบบไดนามิกเมื่อข้อมูลเปลี่ยน

• ข้อจำกัด

  • เหมาะกับข้อมูลโครงสร้างไม่ซับซ้อน
  • ถ้า logic ซับจนสูตรยาวเกินไป อาจอ่านติดขัด
  • การแชร์ไฟล์ให้หลายคนแก้พร้อมกันต้องระวัง conflict

• เหมาะสำหรับ

  • ทีมที่คุ้นเคย Excel ฟังก์ชัน
  • ข้อมูลแหล่งเดียวหรือกรอง-จัดกลุ่มแบบไม่ซับ

---

เส้นทางที่ 2: Power Query + PivotTable / Power Pivot

• ข้อดี

  • สร้างขั้นตอน ETL ชัดเจน กด Refresh ได้ตลอด
  • แยกหน้าที่ระหว่าง Data Prep (Query) กับ Analysis (Pivot)
  • เขียน DAX ใน Power Pivot สำหรับคำนวณขั้นสูง

• ข้อจำกัด

  • ผู้ใช้ต้องเข้าใจ UI ของ Power Query และ DAX พอสมควร
  • ถ้าทีมไม่ใช่ “Power Query Squad” อาจแก้สูตรยาก
  • ไฟล์ใหญ่เกินไปอาจช้า ต้องใช้ Gateway ในการแชร์

• เหมาะสำหรับ

  • ข้อมูลมาจากหลายแหล่ง ต้อง clean หลายขั้นตอน
  • รายงานที่อัปเดตบ่อย และมีผู้ดูแลหลายคน

---

เส้นทางที่ 3: Power BI

• ข้อดี

  • Dashboard interactive สูง รองรับ Q&A, Drill-through
  • Scheduled refresh และ security (RLS) บน cloud
  • เหมาะกับการสเกลในองค์กรใหญ่

• ข้อจำกัด

  • ต้องเรียนรู้ Power BI Desktop, DAX, การ deploy
  • จัดการ environment (workspace, workspace app) ต้องวางแผน
  • สำหรับงานเล็กหรือแจกเพื่อนดู อาจเกินความจำเป็น

• เหมาะสำหรับ

  • องค์กรที่มีทีม BI โดยเฉพาะ
  • รายงานประจำที่ต้องแชร์ปีละหลายรอบ

---

ตารางตัดสินใจเบื้องต้น

ปัจจัย	สูตร Excel	Power Query + Pivot	Power BI
เรียนรู้ / Onboard	ต่ำ	ปานกลาง	สูง
ความสามารถ ETL	พื้นฐาน	สูง	สูง
ความ interactive	ธรรมดา	ปกติ (Pivot+Slicer)	สูง
ดูแลรักษา & แชร์	ไฟล์แชร์ง่าย	ต้องวาง gateway	บน service พร้อม RLS
ทีมผู้ดูแล	1–2 คน เชี่ยวชาญสูตร	2–4 คน เชี่ยวชาญ Query	BI Squad หลายคน

---

ถ้าคุณเน้นให้คนทั่วไป ดูสูตรเห็น logic และไม่อยากพึ่งพาคนสร้างให้อยู่ดูแลตลอด
→ “เส้นทาง Excel สูตรล้วน” จะลดภาระ support ลงเยอะ

แต่ถ้าข้อมูลซับ Data Prep เยอะ และมีคนพร้อมดูแลสร้างขั้นตอนทั้งทีม
→ Power Query + PivotTable/Power Pivot คือจุดลงตัว

สุดท้าย ถ้ามีทีม BI ใหญ่ ต้องการ interactive สูง และ governance ครบ
→ Power BI คือคำตอบ

เลือกตามเป้าหมายแล้วลุยได้เลยครับ!

++++++++++++++++++++++++++++++

Gemini ตอบบ้าง

ในสถานการณ์ที่คุณอธิบายมานี้ การเลือกเครื่องมือที่เหมาะสมขึ้นอยู่กับ วัตถุประสงค์หลัก และ ระดับความสามารถของผู้ใช้งานปลายทาง เป็นสำคัญครับ

---

วิเคราะห์แต่ละเครื่องมือตามวัตถุประสงค์

1. PivotTable: เหมาะสำหรับการใช้งานส่วนตัวและการชมแบบง่าย

• ใช้เองคนเดียว: PivotTable คือเครื่องมือที่ยอดเยี่ยมและทรงพลังสำหรับการวิเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้นด้วยตัวเอง คุณสามารถลากฟิลด์เพื่อสร้างมุมมองข้อมูลที่หลากหลายได้อย่างรวดเร็ว

• ทำให้คนอื่นชมอย่างเดียว: หากเป้าหมายคือการนำเสนอข้อมูลในรูปแบบที่เข้าใจง่าย PivotTable ทำได้ดีมากในการสรุปข้อมูลให้เห็นภาพรวมที่ชัดเจน

• ถ้าชมแล้วคนอื่นอยากใช้ด้วย แต่ใช้ไม่เป็น: นี่คือจุดที่ PivotTable มีข้อจำกัด หากมีการสร้าง Custom Field หรือการตั้งค่าที่ซับซ้อน ผู้ใช้งานอื่นที่ไม่มีความเข้าใจในโครงสร้างหรือตรรกะที่สร้างไว้ อาจไม่สามารถแก้ไขหรือปรับเปลี่ยนเองได้ และสุดท้ายก็จะกลับมาขอให้คุณช่วยแก้ไขอยู่ดี

---

2. Power Query, Power Pivot, Power BI: เหมาะสำหรับงานที่ต้องการการประมวลผลข้อมูลที่ซับซ้อน และต้องมีทีมงานที่เชี่ยวชาญ

• ใช้เองคนเดียว (กับข้อมูลซับซ้อน): หากคุณเป็นผู้เชี่ยวชาญและต้องจัดการข้อมูลจำนวนมากที่มาจากหลายแหล่ง หรือมีการแปลงข้อมูลที่ซับซ้อน Power Query และ Power Pivot จะช่วยให้คุณทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพมาก

• ทำให้คนอื่นชมอย่างเดียว: Power BI สามารถสร้างแดชบอร์ดที่สวยงามและโต้ตอบได้ดีเยี่ยม ทำให้ผู้ใช้สามารถสำรวจข้อมูลได้ในระดับหนึ่ง

• ถ้าชมแล้วคนอื่นอยากใช้ด้วย แต่ใช้ไม่เป็น: นี่คือความท้าทายที่ใหญ่ที่สุดของกลุ่มเครื่องมือนี้ ตามที่คุณระบุไว้เลยครับ "พอแตะ Power Query, Power Pivot, Power BI ต้องมีคนเก่งพอๆกันหลายคนหน่อย" เนื่องจาก:

  • ความซับซ้อนของเบื้องหลัง: แม้หน้าตาจะดูใช้งานง่าย แต่เบื้องหลังของ M-Code ใน Power Query หรือ DAX ใน Power Pivot/Power BI นั้นซับซ้อนมาก และไม่ใช่ทุกคนจะเข้าใจได้ง่ายๆ

  • การพึ่งพาผู้สร้าง: หากผู้ใช้งานต้องการ "ใช้ลึกกว่านั้น" หรือแก้ไขโครงสร้างข้อมูล/การคำนวณที่ซับซ้อน พวกเขาจะต้องพึ่งพาผู้สร้างเท่านั้น ซึ่งจะทำให้ผู้สร้าง "ถูกใช้ไปชั่วชีวิต" อย่างที่คุณกังวล

---

3. Excel (สูตร GroupBY, PivotBY, Query): เส้นทางสู่การลดภาระในระยะยาว

แนวคิดเรื่องสูตรใหม่ๆ ใน Excel เช่น GROUPBY, PIVOTBY และความสามารถในการ Query ข้อมูลในตัว ถือเป็นทางเลือกที่น่าสนใจมาก เพราะ:

• ลดการพึ่งพา: หากคุณสามารถทำงานส่วนใหญ่ได้ด้วยสูตร Excel ทั่วไป (แม้จะเป็นสูตรใหม่) โอกาสที่ผู้ใช้งานคนอื่นๆ ที่คุ้นเคยกับ Excel อยู่แล้ว จะสามารถเรียนรู้และปรับใช้ได้ด้วยตัวเองจะมีสูงขึ้นมาก

• ความโปร่งใส: แม้จะเป็นสูตรใหม่ แต่ก็ยังคงอยู่ในรูปแบบสูตร Excel ที่คุ้นเคย ซึ่งโดยทั่วไปจะ "แกะ" ได้ง่ายกว่าการเข้าไปดู M-Code หรือ DAX ที่ซ่อนอยู่

• ลดภาระในระยะยาว: การทำให้ผู้ใช้งานปลายทางสามารถพึ่งพาตัวเองได้มากขึ้น จะช่วยลดภาระของคุณในการแก้ไขหรืออัปเดตงานในอนาคตได้อย่างมาก

---

คำแนะนำในการเลือกเส้นทาง

จากข้อมูลที่คุณให้มา ผมขอแนะนำดังนี้ครับ:

• สำหรับงานส่วนตัว หรือการนำเสนอแบบง่ายๆ และคุณต้องการความรวดเร็ว: PivotTable ยังคงเป็นตัวเลือกที่ดีและมีประสิทธิภาพ

• สำหรับงานที่ซับซ้อนมากๆ ต้องมีการรวมข้อมูลจากหลายแหล่ง หรือสร้าง Dashboard ที่ทันสมัย แต่คุณมีทีมงานที่มีความรู้ใกล้เคียงกัน หรือคุณพร้อมที่จะเป็นผู้ดูแลหลัก: เลือกใช้ Power Query, Power Pivot, และ Power BI

• หากเป้าหมายหลักคือ "อยากไปให้ไกลยิ่งกว่าชม" และต้องการให้ผู้ใช้งานคนอื่นๆ สามารถ "ใช้" ได้ด้วยตัวเองในอนาคต โดยลดการพึ่งพาคุณให้น้อยที่สุด: มุ่งเน้นการใช้ Excel ร่วมกับสูตรใหม่ๆ อย่าง GROUPBY, PIVOTBY, และความสามารถในการ Query ในตัว นี่คือเส้นทางที่น่าจะช่วยลดภาระของคุณในระยะยาวได้ดีที่สุด และส่งเสริมให้ผู้ใช้คนอื่นมีความเป็นอิสระมากขึ้น

สรุป: หากคุณต้องการหลีกเลี่ยงการ "ถูกใช้ไปชั่วชีวิต" และต้องการให้คนอื่นสามารถต่อยอดงานได้ด้วยตัวเองในระดับหนึ่ง การลงทุนในการใช้ Excel ร่วมกับสูตรใหม่ๆ น่าจะเป็นทางออกที่ดีที่สุดครับ เพราะมันลดกำแพงการเรียนรู้และทำให้โครงสร้างมีความโปร่งใสมากกว่าเมื่อเทียบกับ M-Code หรือ DAX ครับ