หมอดู คู่หมอเดา หมอมีเชาว์ เดาน่าดู

เวลาไปหาหมอดู จะถูกถามว่าเกิดวันไหน เวลาอะไร เกิดที่ไหน เพื่อนำไปผูกดวงหาลัคนาและตำแหน่งดาว จะผิดหรือถูก เริ่มต้นนี่แหละสำคัญมาก

แค่วันที่เกิดนี่แหละ ถ้าถือตามตำราไทยเดิมจะมองว่าตราบใดที่ยังไม่ถึงหกโมงเช้า จะเป็นวันเดิม ไม่เปลี่ยนขึ้นเป็นวันใหม่ ต้องซักถามกันให้ชัดว่าที่เจ้าตัวบอกมานั้นพอมองแบบสากลที่ถือว่าเริ่มต้นวันใหม่ตั้งแต่เวลา 0:00:00 - 23:59:59 น่ะจะเป็นวันไหนกันแน่

เวลาตกฟาก คือ ตอนที่ออกมาท้องคุณแม่แล้วร้องอุแว้แรก ถือว่าธาตุครบทั้งดินน้ำไฟลมครบถ้วนเป็นเวลาไหน ถ้าไม่รู้จะทำนายให้ถูกยากมาก ทุก 4 นาที ลัคนาจะเปลี่ยนไป 1 องศา

เกิดที่ไหน จังหวัดอะไร ถ้าบอกได้ถึงอำเภอตำบลด้วยยิ่งดี แต่ละเมืองจะเห็นเวลาที่ดวงอาทิตย์ขึ้นต่างกัน จังหวัดทางอีสานจะเห็นก่อนกรุงเทพ

ที่กล่าวมานี้เป็นแค่จุดเริ่มที่ต้องทราบรายละเอียด พอถึงขั้นจะนำมาหาลัคนากับตำแหน่งดาวนี่แหละ หมอดูส่วนใหญ่ที่เป็นแค่หมอดูแต่ไม่เชี่ยวชาญด้านการคำนวณ น้อยคนนักที่จะทราบว่าวิธีคำนวณหาลัคนากับวิธีคำนวณหาตำแหน่งดาวคิดกันมาได้โดยวิธีไหน

เริ่มต้นจากเวลาเกิด ต้องทราบไว้ก่อนว่าทุกจังหวัดในประเทศไทยใช้เวลามาตรฐานเดียวกันทุกที่ จึงต้องเอาตำแหน่งเมืองที่เกิดมาปรับระยะทาง เพื่อปรับเวลาที่ดวงอาทิตย์ขึ้นก่อนหลังแล้วจะได้เวลาเกิดที่แท้จริง

เวลาเกิดที่ปรับแล้วนี่แหละที่นำไปใช้หาลัคนา แต่อย่านำเวลาไปใช้กับการหาตำแหน่งดาวทีเดียวล่ะ เพราะสูตรที่ใช้คำนวณตำแหน่งดาวใช้เวลากรีนิช+7 ชั่วโมง โดยถือว่าประเทศไทยไม่ว่าจะเป็นจังหวัดหรือเกิดที่ตำแหน่งไหนก็ใช้เวลาเดียวกันทุกแห่ง

ถ้าใช้วิธีเปิดปฏิทินโหรที่บอกตำแหน่งดาวตอนเที่ยงคืนไว้ ก็มักใช้วิธีเทียบบัญญัติไตรยางค์กันเป็นสัดส่วนระหว่างวันเป็นเท่าไร ซึ่งวิธีนี้ง่ายแต่ไม่ถูกต้องเพราะดวงดาวไม่ได้โคจรเคลื่อนที่เป็นเส้นตรง ช่วงนั้นอาจเดินช้าเดินเร็วหรือเดินถอยหลังก็ได้

การคำนวณหาลัคนา โดยทั่วไปมักใช้แบบอันโตนาทีที่แบ่งเวลาที่ดวงอาทิตย์ใช้เวลาโคจรในแต่ละราศีเป็นเท่านั้นเท่านี้นาที วิธีนี้ผิดพลาดได้ง่ายที่สุด แต่ชอบใช้กันเพราะง่ายดี สามารถทำได้โดยใช้เครื่องคิดเลขหรือแผ่นหมุน

ตำแหน่งของลัคนา คือ ตำแหน่งทางทิศตะวันออกของแผ่นดินว่าตอนที่เกิดนั้นชี้ไปทางราศีไหน วิธีการคำนวณที่ดีกว่าอันโตนาทีคือการใช้สูตรคำนวณทางวิทยาศาสตร์ที่ใช้พิกัดเส้นรุ้งเส้นแวงมาเป็นตัวแปรในการคำนวณ บอกทราบสถานที่กับเวลาเกิดแล้ว สูตรคำนวณจะหาตำแหน่งลัคนาออกมาให้เองโดยไม่ต้องไปปรับเวลาให้ยุ่งยาก แต่ถ้าจะคำนวณให้แม่นยำมากขึ้นควรใช้พิกัดความสูงต่ำของสถานที่เกิดมาใช้คำนวณหาลัคนาด้วย เพราะคนที่เกิดบนตึกสูงย่อมเห็นดวงอาทิตย์โผล่พ้นขอบฟ้าเร็วกว่า

สูตรที่ใช้คำนวณหาตำแหน่งดาว จะหาตำแหน่งดาวโดยมองลงมาจากจักรวาลนอกโลก ถือว่าดวงอาทิตย์เป็นศูนย์กลาง (Heliocentric) จากนั้นจึงใช้สูตรเปลี่ยนเป็นมุมที่มองออกจากพื้นโลกไปบนท้องฟ้า (Geocentric) แล้วปรับต่ออีกชั้นให้เป็นตำแหน่งดาวตามตำราโหราศาสตร์ไทย ซึ่งตัวเลขนี้เรียกว่า ค่าอายนางศะ (Ayanamsa)

ค่าอัยนางศ์ มีวิธีคิดหลายแบบว่าจะใช้ตามแบบไหน จะใช้ค่าคงที่ตามนาย Lahiri หรือตามนาย Fagan Bradley คิดมาให้ หรือจะใช้สูตรคำนวณที่คิดค้นกันขึ้นมาก็ยังได้อีก

จากเกิดวันไหน เวลาอะไร เกิดที่ไหน ยังมีตัวแปรอีกหลายอย่างที่ใช้ประกอบในการคำนวณ ตำแหน่งลัคนา ตำแหน่งดาว หรือแม้แต่ราศี อาจแปรเปลี่ยนต่างไปก็ได้ ยิ่งการทำนายที่ใช้ราศีหรือภพแบ่งเป็นช่องละ 30 องศา แค่ได้ตำแหน่งที่คร่อมแกนของราศีหรือขยับข้ามแกนไปนิดๆไม่กี่องศา คำทำนายจะกลายเป็นอีกอย่างไปแล้ว

นอกจากนี้ยังขึ้นกับสูตรที่ใช้คำนวณในโปรแกรมนั้นด้วยว่าสร้างสูตรมานานมากแค่ไหน เพราะในการคำนวณวงโคจรของดาวแต่ละดวงมีการกำหนค่าคงที่ไว้ด้วย ซึ่งค่าคงที่นี้จะยึดจากตำแหน่งดาวในปีใดปีหนึ่งเป็นหลัก (Epoch Year) ถ้าจะให้แม่นยำมากขึ้นต้องคอยปรับค่าคงที่นี้ไปเรื่อยๆด้วย