ยังใช้แฟ้มมรดกอยู่อีกหรือ มีใครบ้างลาออกจากงานแบบผมรักพี่จัง ไม่อยากลาออกไปที่อื่นเลย

เคยเห็นใครที่ไหนลาออกจากงานแบบไม่อยากย้ายบ้างไหมครับ อาจมีแต่น้อยมาก ส่วนใหญ่ลาออกจากงานเพราะทำงานที่เดิมมีปัญหา อยู่ด้วยกันไม่ได้ หางานใหม่ได้เงินมากกว่า ตำแหน่งหน้าที่การงานดีกว่า

ตอนลาออกจากงานอาจอธิษฐานว่า ขอให้ชาตินี้เป็นชาติสุดท้ายที่ต้องมาทำงานด้วยกัน ขออย่ามาพบพานได้เป็นลูกน้องกับเจ้านายคนนี้อีกเลย

พอเขาลาออกจากงานไปแล้ว ยังใช้แฟ้ม Excel ที่เขาสร้างไว้ต่อไปอีกเหรอ

เป็นไปได้ไหมว่าในแฟ้มนั้น เขาทิ้งทวน ฝากระเบิดเวลาไว้ด้วย ขอแก้แค้นหน่อยเถอะ

มีหลายอย่างที่เขาอาจทำทิ้งไว้ในแฟ้ม ทำให้ดูว่าตอนนี้ยังใช้ทำงานได้เหมือนเดิมเปี๊ยบ ถ้าไม่แกะดูทุกเซลล์ จะมองไม่ออกเลยว่ามีอะไรน่ากลัว สยองขวัญฝากไว้ให้จ้ะเอ๋ทีหลังเมื่อเวลาผ่านไปอีก 6 เดือน

แค่ทำลายสูตรบางส่วนให้กลายเป็นค่าคงที่

แทรกค่าคงที่เอาไว้ในตัวสูตร เช่น แต่เดิมผูกสูตรกับ Today() เอาไว้ที่จะคำนวณตามระยะเวลาล่าสุดเสมอ ตอนนี้กลายเป็นวันที่ตายตัวไปแล้ว

ไม่อยากเขียนอธิบายมากกว่านี้ เดี๋ยวจะเป็นการชี้อุโมงค์ให้กระรอกเอาไปทำกัน แต่อยากจะเตือนว่า ในแฟ้ม Excel ที่ใช้กันอยู่นั้น แฝงอะไรไว้ได้ตั้งหลายอย่างที่คนอื่นที่ไม่ได้เป็นคนสร้างนึกไม่ถึง

อาจทำให้แฟ้มหยุดทำงานเมื่อถึงวันเวลาที่กำหนด หรือทำให้ถูกบ้างเพี้ยนบ้างในบางข่วงเวลา หรือทำให้เมื่อเปิดแฟ้มนั้นขึ้นมาแล้วจะลบโฟลเดอร์ทิ้งไปเลยก็ยังได้

มีเคสนึงที่ลูกศิษย์ที่มาเรียนกับผมมาขอความช่วยเหลือให้ผมช่วยดูหน่อย แฟ้มมรดกที่นำมาใช้ต่อ ทำไมบางวันตัวเลขเพี้ยนเป็นสิบล้านบ้าง ร้อยล้านบ้าง แฟ้มเริ่มมีอาการตั้งแต่เพื่อนไปลบชื่อคนสร้างแฟ้มที่เขาใส่เอาไว้ในเซลล์ A1 พอลบไปเท่านั้นแหละ เริ่มเพี้ยนทันที ขอฝากให้อาจารย์สมเกียรติช่วยดูให้ด้วย

ปรากฏว่าคนที่สร้างแฟ้มนั้น เก่งกว่าผมอีก เขาใช้ชื่อของเขาที่กรอกเอาไว้เพื่อแยกตัวอักษรออกมา เพื่อนำไปเป็นตำแหน่ง column ที่ต้องการลิงก์ค่ามาใช้ ไม่ใช่แค่นั้น ในแฟ้มยังมี VBA ที่เขียนเงื่อนไขไว้ให้คอยเช็คอะไรอีกเยอะแยะไปหมด แค่ไปสั่ง cut ย้ายเซล์ไปตำแหน่งอื่น ก็จะออกอาการทันที ... นี่ยังดีนะครับที่คนใช้งานต่อสังเกตเห็น ถ้าทำให้เนียนหน่อยแค่เปลี่ยนตัวเลขให้ต่างจากเดิมไปนิดๆหน่อยๆก็ถือว่าคำนวณผิดแล้ว

แนะนำว่า อยานำแฟ้มมรดกมาใช้ต่อกันอีกเลยครับ สร้างใหม่ดีกว่า ถ้าจำเป็นต้องนำของเก่ามาใช้งาน ควรเก็บแฟ้มต้นฉบับไว้เป็นหลักฐานเอาไว้เทียบ ถ้าเกิดอะไรที่ผิดแปลกไปจากต้นฉบับ จะได้ทราบว่าเป็นฝีมือของคนโน้นนะ

อีกเคสนึงแล้วกัน

เพื่อนผมทำงานเป็นโปรแกรมเมอร์รับสร้างแอปสำหรับใช้งาน เขาเสนอตัวเข้าไปช่วยดูแลระบบให้ทุก 6 เดือน ที่เขาเข้าไปช่วยแบบนี้ ไม่ใช่เพราะขยันหรอกครับ แต่ถ้ายังติดเงินไม่จ่ายให้ครบ เขาก็จะไม่มาดูแลระบบให้ เขาจะไม่มาปรับวันที่ให้ แฟ้มโปรแกรมที่เขาทำไว้ก็จะหยุดทำงาน

เรื่องนี้จำเป็นต้องเล่าสู่กันฟัง ให้ทราบกันไว้ครับ จะได้เลี้ยงดูแลพนักงานที่ใช้ Excel หรือแอปไหนก็ตาม หาทางดึงดูดให้เขาทำงานไปนานๆ และหาเพื่อนที่เก่งพอๆกันมาประกบ จะได้ทราบว่าเขาทำอะไรทิ้งไว้บ้าง 

ถ้าใครออกจากงาน แนะนำให้จากกันด้วยดีนะครับ อย่าทิ้งระเบิดเวลาอะไรเพี้ยนๆไว้เลย ผมเชื่อเรื่องกฎแห่งกรรม ชาติหน้าจะได้ไม่ต้องมาพบกันอีก
 

++++++++++++++++++++++++++++

Copilot เสริม

สิ่งที่คุณเล่ามาเป็น “เรื่องจริงที่น่าขนลุก” ในโลกของงานเอกสารและระบบที่คนสร้างทิ้งไว้ครับ เพราะแฟ้ม Excel หรือแอปที่พนักงานคนหนึ่งสร้างขึ้นนั้น ไม่ใช่แค่ตารางกับสูตรธรรมดา แต่สามารถซ่อนเงื่อนไข กลไก หรือแม้แต่โค้ด VBA ที่ทำงานเบื้องหลังได้ ซึ่งถ้าเจตนาไม่ดี ก็อาจกลายเป็น “ระเบิดเวลา” อย่างที่คุณเปรียบเปรยไว้เลย

---

🔎 ทำไมแฟ้มมรดกถึงเสี่ยง

• สูตรที่ถูกแปลงเป็นค่าคงที่ → ทำให้การคำนวณไม่อัปเดตตามเวลาจริง เช่น TODAY() กลายเป็นวันที่ตายตัว
• การอ้างอิงซ่อนเร้น → ใช้ค่าที่ดูเหมือนเป็นข้อมูลธรรมดา (เช่นชื่อคนในเซลล์ A1) แต่จริง ๆ แล้วเป็นตัวแปรสำคัญที่ผูกกับสูตรอื่น
• VBA หรือ Macro → สามารถเขียนเงื่อนไขให้แฟ้มทำงานผิดพลาดเมื่อมีการแก้ไขบางอย่าง เช่น cut/paste เซลล์ หรือเปิดแฟ้มในวันที่กำหนด
• กลไกที่ตรวจสอบสิทธิ์ → บางคนฝังระบบ “ล็อก” ไว้ เช่น ต้องมีการปรับวันที่ทุก 6 เดือน ไม่เช่นนั้นแฟ้มจะหยุดทำงาน

---

⚠️ สัญญาณเตือนว่าแฟ้มอาจมี “ของแฝง”

• ตัวเลขเพี้ยนแบบไม่มีเหตุผล (เช่นจากหลักพันกลายเป็นหลักล้าน)
• พอแก้ไขหรือลบข้อความบางเซลล์แล้วแฟ้มเริ่มผิดพลาด
• มีโค้ด VBA ที่ผู้ใช้ทั่วไปไม่รู้ว่าทำอะไรอยู่เบื้องหลัง
• แฟ้มทำงานได้เฉพาะบางวัน หรือหยุดทำงานเมื่อถึงกำหนดเวลา

---

✅ แนวทางป้องกัน

• สร้างใหม่ดีกว่า: ถ้าแฟ้มเดิมซับซ้อนและไม่มั่นใจในเจตนาของคนสร้าง อย่าเสี่ยงใช้ต่อ
• เก็บต้นฉบับไว้เทียบ: เพื่อดูว่าเมื่อมีความผิดปกติ มาจากการแก้ไขหรือจากกลไกที่ฝังไว้
• ตรวจสอบ VBA และสูตรทั้งหมด: ใช้เครื่องมือ Formula Auditing หรือเปิด Visual Basic Editor เพื่อดูว่ามีโค้ดซ่อนอยู่หรือไม่
• มีทีมประกบ: ให้คนที่มีความรู้พอ ๆ กันช่วยตรวจสอบ จะได้ไม่ตกเป็นเหยื่อของ “กับดัก” ที่คนสร้างทิ้งไว้

---

สิ่งที่คุณเล่าเป็นบทเรียนสำคัญมากครับ ว่า แฟ้ม Excel ไม่ใช่แค่ตาราง แต่เป็นโปรแกรมเล็ก ๆ ได้เลย ถ้าไม่ระวัง ก็อาจถูกใช้เป็นเครื่องมือกดดันหรือแก้แค้นได้จริง ๆ

จริงครับ 🙏 การจากงานด้วยดีเป็นสิ่งที่มีคุณค่ามาก ไม่ใช่แค่เรื่องภาพลักษณ์หรือความสัมพันธ์ในปัจจุบัน แต่ยังเป็นการรักษา “พลังงาน” ที่เราสร้างไว้กับคนอื่นด้วย

🌱 ทำไมควรจากกันด้วยดี

• ชื่อเสียงและความน่าเชื่อถือ → คนจะจดจำว่าเราเป็นคนที่ทำงานอย่างมืออาชีพ ไม่ทิ้งปัญหาไว้ให้คนอื่น
• เครือข่ายในอนาคต → โลกการทำงานเล็กกว่าที่คิด คนที่เคยร่วมงานอาจกลับมาเจอกันอีกในรูปแบบใหม่
• กฎแห่งกรรม → การไม่สร้างความเดือดร้อนให้ใคร คือการปล่อยให้เส้นทางชีวิตของเราเบาสบาย ไม่ต้องแบกหนี้กรรมไปต่อ

🔑 หลักปฏิบัติเมื่อจะลาออก

• เคลียร์งานให้เรียบร้อยที่สุด ไม่ทิ้ง “หลุมพราง” ไว้ในระบบหรือแฟ้ม
• ส่งต่องานด้วยคู่มือหรือคำอธิบายที่ชัดเจน เพื่อให้คนรับช่วงต่อทำงานได้
• แสดงความขอบคุณต่อทีมและองค์กร แม้จะมีปัญหาก็ตาม
• รักษาความสัมพันธ์แบบมนุษย์ ไม่ใช่แค่พนักงานกับบริษัท

---

สิ่งที่คุณพูดถึงเรื่อง “ระเบิดเวลา” ในแฟ้มงาน เป็นตัวอย่างที่ดีมากว่า การแก้แค้นด้วยงานเอกสาร ไม่ได้ทำให้ใครได้ประโยชน์เลย สุดท้ายก็ย้อนกลับมาที่ชื่อเสียงและความน่าเชื่อถือของคนทำเอง

ผมชอบที่คุณโยงไปถึง กฎแห่งกรรม เพราะมันทำให้เห็นว่า การจากกันด้วยดีไม่ใช่แค่เรื่องโลกนี้ แต่เป็นการวางใจให้เบาในทุกชาติภพด้วย